суббота, 22 февраля 2020 г.

Ўзбекистон камокхоналаридаги кийнок ва азоблар хакида.







28 avril 2003 à 15:47
Ўзбекистон камокхоналаридаги кийнок ва
азоблар хакида.
Мен Сафар Бекжон (Бекчанов Сапарбой) 1961 йилда Ўзбекистон республикаси Хоразм вилоятида тугилганман.
Оилаликман, иккита фарзандим бор.
Маьлумотим, олий (тарих, филология).
Касбим, ёзувчи.
Оилам Реимова Курбоной 1962 йил Каракалпокистон республикаси Беруний туманида тугилган.
Маьлумоти, олий (педагогика, филология).
1979 йилда Тошкент шахрига келдим. Кечкурун ўкидим ва ўзбек матбуотининг турли сохаларида фаолият кўрсат
дим. Цензура ташкилоти билан келишолмаслик сабабли шеърларим ва китобларим узок вактгача босилишига рухсат этилмади. 1986 йилда бир умр матбуот сохасига ишга олинмаслик тамгаси билан ишдан хайдалдим. 1988 йилда очик сиёсий фаолият билан шугуллана бошладим ва мухолифат ташкилотларининг бош карув органларига сайландим. Сиёсий фаолиятим туфайли 1993 йил 27 июль куни Тошкент шахрида камокка олиндим.
1996 йил 4 июньда Ўзбекистон президенти И. Каримовнинг махсус фармонига кўра авф этилдим. Пастдаги гувохлик кўрсатмаси менга уч йил мабойнида ўзбек камокхоналарида ўтказилган кийноклар хакидадир. Шунингдек камокхоналарда ўзим гувох бўлган кийнок ва азоблар тўгрисидадир.
ЎЗБЕКИСТОН КАМОКХОНАЛАРИ ХАКИДА КИСКАЧА
МАЬЛУМОТ.
Ўзбекистон камокхоналари тўгрисида расмий маьлу
мотлар тўплаш ва матбуотда ёритиш мумкин емас. Бу конун бўйича жиноят эмас, лекин бу масала билан кизикишингизнинг ўзиёк сизни потенсиал жиноятчилар рўйхатига киритилишингизга сабаб бўлади. Биздаги норасмий маълумотларга кўра хозирги кунда ўзбекистонда 500га якин камокхона мавжуд. Шулардан 40 таси доимий жазо ўташ камокхоналари ва бошкалари эса тергов изоляторларидир. 60та терговхона бугунги кунда жазо ўташ махкамаси вазифасини хам бажармокда. Совет иттифоки давридаги (ИТУ) ахлок тузатиш мехнат колониялари хозир ахлок тузатиш муассасаси деб ўзгартирилган. Александр Солженецин “Археполаг ГУЛАГ” китобида ёзишича Тошкент турмаси совет иттофокидаги энг вахший камокхоналаридан бири эди. Хозирги кунда эса Ўзбекистонинг барча камокхоналари дунёнинг энг вахший турмахонаси бўлса керак. Бунга ишониш учун уларнинг дарвозаси олдида бир кун туриш ва ичкаридан чикарила
ётган ўликларни санаш кифоя.
Ўзбекистон камокхоналаридаги кийнок турлари.
Ушбу масала бўйича халкаро майдонда жуда кўп марта сиёсий бахолар берилган. Халкаро ташкилотларнинг талаблари ва таклифлари Ўзбекистон хукумати тамонидан эътироф этилган. Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг кийнокларга карши кўмитаси 1999 йил ноябир ойида ўтказган мажлисида Ўзбекистон хукумати, ўз камокхоналарида кийноклар мавжудлигини расман тан олган. (Бу мажлисда мен кузатувчи сифатида иштирок этгандим). Ушбу гувохлик кўрсатмасида биз масаланинг сиёсий тарафига эмас, кўпрок аксилинсоний тарафларини ёритишга харакат килмокчимиз.
1) Психалогик кийнок:
Аслида бу тур кийнок энг асосий ўринда туриши керак деб хисоблайман. Чунки камокха олинганингиздан сўнг хохлайсизми, хохламайсизми шўк холатида бўласиз. Ўзининг камалишини сезиб юрган юрган киши хам барибир карахт бўлади. Бундай холатдаги кишини бир кишилик камерада саклашади ва ён тарафдаги камералардан доимий равишда кийнокка солинаётган кишиларнинг додлаган, бакирган, йиглаган … овозларини эшиттиришади. Бу холат бир неча кун давом этади. Бу пайтда сизни терговчи ёки прокурор ўзи олдиндан ёзиб тайёрлаган хужжатга имзо кўйишигизни талаб килади. Акс холда кийнаш усилига ўтиши хакида тахлид кила бошлайди. камерангизга ултрафреканцли овоз жихози ўрнатишади. Овоз кулогигиздан емас гуёки танангизнинг хамма еридан эшиталаётгандай бўлади. Бу асаб системингизни бутунлай ишдан чикаради. Лекин терговчининг килмаган гунохларингизга икрор бўлишга ва хужжатга имзо чекишга мажбур килаётгани сизни чидашга мажбур килади. Мен Ўзбекистон Ички Ишлар Вазирлиги ертўласидаги (ертўла икки катли бўлиб 10 12 метр чукурликда) камокхонада ўз бошимдан ўтказдим. камалганларнинг ярмиёк бундай кийнокларга бардош беромасдан терговчи истаган хужжатга имзо кўйяди. Мендаги маьлумотларга кўра Ўзбекистоннинг барча камокхоналарида бундай психологик кийнок усили мавжуд. Бундай кийнокларгаа чидаган кишиларни иккинчи турдаги азоб бериш марказлари кутмокда.Шундай кийноклар окибатида менинг асаб системам ишдан чиккан ва мана 4 йилдирки даволанмокдаман. Тергов пайтида оиламни хам каттик кийнок остида тутишди. Хотиним Реимова Курбонойнинг устидан хам “жиноий” иш очишди. “Эрк” демократик партиясининг газетасини саклаганлик ва таркатган
лик айби билан тинимсиз тергов килинди. Тергов пайтида 4 яшар углим терговчилар тарафидан номалум жойларга олиб кетилган ва натижада бош мия кисмида шиш пайдо булган ва тилдан колган. Болани жиннихонага, оиламни камокхонага жунатиш учун килинган бу харакат халкаро ташкилотларнинг ва матбуотнинг кескин каршилиги натижасида тухтатилган. Углим Жалолиддин халигача равон гапиролмайди ва психологик даволанишга мажбур булмокда. Щвецариянинг машхур болалар психологлари боладаги бу холат, каттик куркув окибатида содир булган дейишмокда. Икки йилдир даволашларига карамай Жалолиддин халиям дудукланиб гапирмокда.
2) Жисмоний азоб бериш ва кийнок марказлари.
Нимага энди азоб бериш марказлари дедик? Чунки бу тур азоблаш учун махсус жихозланган ва мутахасислашти
рилган камокхоналар керак. Масалан бундай жойлардан бир нечтасининг адреслари: Тоштурма, Тошкент шахар Ички Ишлар Бошкармаси изолятри,Каракалпокистондаги Нукус шахар турмаси; Андижон турмаси, Карши шахар турмаси… Бу ерларда ўлим машиналаридан тортиб вахший хайвонларга едириш усилигача кўлланилмокда. Импулсли эликтр токи бериладиган стулга ўтирганингиздан кейин, ёки кобра илони солинган кафаснинг эшиги камерагизда очила бошлаганидан кейин кандай холатга тушасиз. Мен Тоштурмада бу кийнок усилларини бошидан ўтказган киши билан ўтирдим. Уни ўлимга хукм килнадиган жиноятда айблашган. Барибир мени ўлдиршади деб кобра илоннинг чакишини кутиб тураверган. Илоннинг тиши олинган экан. Кейин унинг тирнокла
рини сугириб олишган… Мен 1993 йил ноябр ойида Тоштурманинг 1 ерости махсус камокхонасида иккинчи марта уз химоячим билан куришишга рухсат беришларини талаб килиб сиёсий очлик бошладим. Уч кундан кейин мени у ернинг жазо камерасига утказишди. Бу камерада юкори каватлардаги тувалет окинтилари билан тулдиришга бошлашди. Узимни осишга харкат кила бошлага
нимдан кейин буни тухтатишди.
Тошкент шахар изоляторида жинсий олатларига ток бериш, противогаз кийдириб бўгиш, оёкидан осиб кўйиш, эркакларнинг орка тешигига ва хотинларнинг жинсий органларига резина таёк (дубинка) тикиш кенг таркалган. 1993 -94 йилларда сиёсий (диндорлар бундан мустасно) махбусларга бундай азоб бериш кўлланилмаганди. Кейинчалик олган хабарларимизга кўра сиёсий махбусларга хам бундай кийноклар ўтказила бошланган. “Эрк” газетаси чикарувчилари Мухаммад Бекжон, Юсуф Рузимуродов, Мамадали Махмудов, Кобил Диёров, Н. Шариповларнинг суд жараёнида халкаро матбуотга жунатилган аризаларида вахшиёна кийнок усуллари оркали килмаган жиноятларга имзо чектиришмокчи булишгани хакида ёзишганди. Тергов пайтида химоячи берилмас-
лиги ёки терговчининг айтганларини тасдикловчи химоячи берилиши оддий холатдир. Узбекистонда булаётган ва хукумат рухсат берсагина кириш мумкин булган судлов жараёнларини кузатганлар химоячи баьзи холларда айбловчига айланиб хам кетганни куришганлар .
P.S Хужжат сунгида илова шаклида берилаётган аризалар нусхаларга каранг.
3)Номусига тажовуз килиш, кимёвий моддалар кўллаш
оркали шарманда килиш усили.
Бундай азоб бериш хакидаги маьлумотлар олдин хам бор эди, лекин кейинги пайтда бу нарса хакида камокхоналардан жуда кўплаб хатлар кела бошлади ва камокхоналарда халиям жаханнам азобини тортаётган махбуслар ўз окловчилари оркали аризалар ёзиб чикаришга муваффак бўлдилар .
Камалган кишининг хотинини, кизини, онасини ёки синглиси-
ни терговхонада ёлонгоч килиниб расмга олинади. Махбус шунда хам сохта хужжатга имзо кўймаса бу аёлларга тажовуз килинади. 1999 йилда судланган сиёсий махбусларнинг баъзиларига шундай шантаж килинганини халкаро инсон хукуклари ташкилотлари аниклашди.
P.S Ушбу уринда миллий акидалардан келиб чикиб ва оилаларнинг парчаланиши мумкинлигини етиборга олиб иловадаги аризаларни бу кисмини матбуотга беролмаймиз. (Махкамаларда далилий хужжат сифатида илова килинди).
Кимёвий моддалар билан махбусни жинни килиш, жинсий васвасани кўзгатадиган дорилар кўллаш ва бундай холатдаги пайтларини расмга олиш каби миллий, маданий кадриятларни топтайдиган кийнокларга учраган кишиларни кўрганман. Булардан иккитаси танилган шоирлар ва биттаси машхур ёзувчидир. 1993 йилда бундай азоб берилган кишилардан бирисиТошкент шахарида ўзини осиб ўлдирди. Кашкадарё вилоятида хам бундай вокеалар бўлган. Диний уламолардан кўпчилигининг оиласига бундай тажовузлар килинди. Натижада бу аёллар орасида ўз ўзини ўлдириш ва жинни бўлиш холатлари кўпайди. Дунёнинг энг радикал исломий мужохидлари орасида учрамаган холат Ўзбекистон исломий харака
тида кузатилди. Ўзбек кизларининг кўлига курол олишлари ва мужохидлар сафига кўшилишга харакат килишаётганларини Ўзбекистон хукумати тарафидан хам эътироф этилди.
4) Аммовий равшда кийнокка солиш ва психологик террор кўринишлари.
Ўзбекистон хукуматининг 1992 йилда бошлаган бундай жабр ва зулмлар оркали инсонларни бошкариш методи кучайиб борди ва бугунги кунда чўккисига чикди.
а) очик кўринишдаги зўравонлик,
б) яширин равишда ва маьлум бир худудларга ўтказила
ётган кийноклар.
в) ўлим хукмларининг кўпайганлиги ва улар ижросини
пропаганда килиш.
Кийнок ва исканжаларнинг планли равишда хукумат
тамонидан олиб борилаётгани етарли далиллар билан исботланган. Очик шаклдаги кўркитишга куйидаги мисолларни келтиришимиз мумкин. камокка олиш жараёнини ички ишлар кўшинларининг махсус гвардиялари тарфидан амалга оширилиши. Махалла ёки кишлок харбий холатдаги каби куролли бўлинмалар тарафидан ўраб олинади ва халкнинг кўзини кўркитиш учун махсус вахима ва паник яратилади. Судлов жараёнида махкама биноларини тиш тирнокигача куролланган аскарлар тамонидан ўраб олинади. Бу жараёнларнинг хаммаси камераларга олиниб давлат телеканаллари оркали доимий равишда хукматнинг галабалари сифатида ташвикот килинади. Буни аммовий равишдаги очик психологик кийнок усули дейиш мумкин.
Яширин равишдаги кийкок ахлок тузатиш муассасаларида ўтказилади. Бу ердаги кийнок усуллари вахшийлиги жихатидан криматоряси бўлмаган канцлагер дейиш мумкин.Бу ерларда ўлим даражасини тўла ўрганиш мумкин эмас. Мен Тошкент шахрида жойлашган махбуслар касалхонасида бир ой мабойнида хар куни 20- 30 махбуснинг ўлганини кўрганман. Карши шахридаги 49 чи камок
хонада икки йил мабойнида юзлаган махбусларнинг юкумли касал
ликлардан ўлаётганларига гувох бўлганман. Камокхоналарнинг тўлиб тошиб кетганидан ўлим холатларига давлат эътибор хам бермайди. Мен 49чи камокхонада икки йил мабойнида 12 марта унбеш кунлик жазо камерасига жунатилдим у ерда хар кунига икки мартадан дуппосланганман. Натижада огир касалликларга чалиндим. Халкаро кизил ярим ой жамияти ва бошка инсон хукуклари ташкилотларининг каттик талабларидан кейин менга дори-дармон киритишди. Камокдан кейин мана 4 йилдирки доимий равишда даволанмокдаман. Швецариянинг Vod контони парламенти
нинг таклифига биноан бу ерга келганлигим ва бутун харажатларим уларнинг хисобидан булганлиги мени улимдан куткарди. Чунки мен узим катта миктордаги пул туплаб даволанишим жуда кийин эди. Шу уринда мен Lauzanne шахар рахбариятига, Халкаро ёзувчилар ташкилотига узимнинг ва оиламнинг чукур миннатдорчилигини билдирмокчиман.
Маълум худудларга аммовий психологик террор ўткази
лиш холатлари хакида.
Наманган, Хоразм вилотлари ва Тошкент шахрида олиб борилаётган бу кийнок усули Сталиннинг баъзи бир миллат
ларни йўк килишга харакат килганини эслатади. Бу худуд
лардан энг кўп сиёсий ва эътикод махбуслари жаханнам азобида сакланмокдалар. Уларнинг якинлари билан борди келди килиш камокда якунланади. Мингларча бундай оилалар жамиятдан узиб кўйилган. Буни психологик террорнинг классик намунаси десак бўлади.
Ўлим хукумларининг кўплиги ва буни аммовий кўркитиш воситасига айлантирилиши.
Судсиз улим жазолари: Сиёсий ва диний мухолифат вакиларига карши ИИБ ва МХХ ходимлари тарафидан амалга оширилган дахшатли жиноятлар,
---изсиз йукотишлар ( А.Мирзаев, Р.Маткаримов, А.Утаев)
---кийнаб улдириш (К.Хамидов, Э.Шукуров, Ахмадхон Турахонов ва бошкалар).
Узбекистон жиноят кодекисининг унта моддасида улим хукми мавжуд. Хукм ижроси 3-4 ой ичида ижро килинмокда ва халкаро ташкилотларга сохта маьлумотлар юборилмокда
Юкорида келтирилган масалаларга далилий хужжатлар гувохлик кўрсатмамизга илова килинмокда.
Собик сиёсий махбус САФАР БЕКЖОН.
АДРЕС:
Bekchanov Saparbay
..........
1007 Lausanne
Swetzerland
Tel:fax 004121 624 12 59
Em: hicral@bluewin.ch
samedi, 15 juin 2002 à 20:06

Комментариев нет:

Отправить комментарий

Примечание. Отправлять комментарии могут только участники этого блога.

TURKISTON: "Osiyo yuragi" UİLYAM ELEROY KURTIS

TURKISTON: "Osiyo yuragi"  UİLYAM ELEROY KURTIS “BIR IRISH YOZI”, “Atrofda QORA DENGIZ”, “ZAMOVIY HINDISTON”, “TURK VA UNING YO&#...