понедельник, 13 июля 2020 г.

Туркистон хазиналари масаласи




         Туркистон хазиналари масаласига сунги нукта куйилдими?


2014 йилнинг 10 декабр куни Россия Федерацияси Ҳукумати ва Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати ўртасида молиявий даъволарни ва мажбуриятлари ҳал этиш бўйича Шартнома имзоланди. Россия ва Ўзбекистон ўртасидаги мавжуд ўзаро молиявий даъволарни ва собиқ СССР операциялари келиб чиқадиган мажбуриятлари хал килишга каратилган бу шартнома Россия Федерацияси олмос хазинасидаги Узбекистонга кайтарилиши карак булган бойликларни уз ичига олмокда. Россия хазинасида вактинча саклаб туриш учун олинган бойликлар канча ва нималардан иборат.
Uzdemfundsuisse ушбу шартноманинг тула матнини Женавада жойлашган халкаро ташкилотлар мутахасислари билан маслахатлашди.
Давлатчиликда давомийлик асосдир. 1917 йилда Россия Императорлигини кулатган Большевик хукумати давлатнинг барча молявий кафолатлари ва карзларини уз зиммасига олганди. 1991 йилда собик СССР молявий мажбурятларини Россия Федерацияси уз зиммасига олди. Россия ва Ўзбекистон ўртасидаги мавжуд ўзаро молиявий даъволарни ва собиқ СССР операциялари келиб чиқадиган мажбуриятларини 1991 йилдан бошлаб хал кила олмаган. Бунинг асосий сабаби: Россия Федерацияси Чорлик даври ва совет давридаги давлат хазинасини битта узи эгалик кила бошлаганидир. Россия Федерацияси марказий банк хазинаси учун вактинча саклаб турилиши учун бугунги Узбекистон худудларида жойлашган Бухоро Амирлиги, Хива Хонлиги ва Кукон Хонлиги хазинаси тулалигича олиб кетилган. Бу хазина бойликлари 1800-1917 йиллари орасида Россия ва Бухоро Амирлиги, Хива Хонлиги, Кукон Хонлиги орасида булган уришлар учун туланган контрибутция туловларидан ташкаридадир. 1917 йилдан кейин Бухоро Амирлиги ва Хива Хонлиги хазинаси Россия Большевик хукуматини тарафидан узаро келишув асосида олиб кетилган. Бу келишувга кура бу хазина бойликлари вактинча муддатга олиб кетилаётганлигии ва талаб килинган тагдирда кайтарилиши кузда тутилган.
Бу хужжатларни Россия номида Фрунзе ва Бухоро жумхуряти номидан Усмон Хужа, Файжулла Хужаев ва Хива Халк жумхуряти номидан Миркомил Миршарапов имзолашган. Россия Федерацияси Чор хукумати ва совет хукумати мажбурятларини бажариб келмокда.
Бугунги Узбекистон давлати Бухаро Амирлиги, Бухаро Халк Жумхуряти, Хива Хонлиги, Хива Халк Жумхурятининг давомидир. Узбекистон давлати узидан олдинги хукуматларнинг молявий мажбурятларини бажаради. Вактинча саклаш учун бошка давлатларга шартнома асосида берган бойликларини кайтариб олиш учун Халкаро Иктисодий Трибуналга мурожат килишга хаклидир. Россия Федерацияси 1917-23 йиллар орасида
бугунги Узбекистон худудларида жойлашган ва 1300 йиллардан бери Туркистон ахолисининг солик ва жамгармалари хисобига йигилган иккита йирик хазинасини, шартнома асосида вактинча саклаш учун олиб кетган. Бу бойликларни Россия Федерацияси Узбекистон давлатига кайтариши керак. Россия Федерацияси имзоланди. Ахартнома асосида Россия ва Ўзбекистон ўртасидаги мавжуд ўзаро молиявий даъволарни хал килинди дейилмокда. Собиқ СССР операциялари келиб чиқадиган мажбуриятлар ва келиб чикиши бугунги Узбекистон худудларидан эканлиги маьлум булган хусусий шахсларнинг, Россия олмос хазинасида саклаётган бойликлари кайтарилмайдиган булди. Бу бойликлар микдори ва шартнома хужжатлари эълон килинмаган.
Уздем ушбу шартноманинг тула матнини Женавада жойлашган халкаро ташкилотлар мутахасислари билан маслахатлашди.
Давлатчиликда давомийлик асосдир. 1917 йилда Россия Императорлигини кулатган Большевик хукумати давлатнинг барча молявий кафолатлари ва карзларини уз зиммасига олганди. 1991 йилда собик СССР молявий мажбурятларини Россия Федерацияси уз зиммасига олди. Россия ва Ўзбекистон ўртасидаги мавжуд ўзаро молиявий даъволарни ва собиқ СССР операциялари келиб чиқадиган мажбуриятларини 1991 йилдан бошлаб хал кила олмаган. Бунинг асосий сабаби: Россия Федерацияси Чорлик даври ва совет давридаги давлат хазинасини битта узи эгалик кила бошлаганидир. Россия Федерацияси марказий банк хазинаси учун вактинча саклаб турилиши учун бугунги Узбекистон худудларида жойлашган Бухоро Амирлиги, Хива Хонлиги ва Кукон Хонлиги хазинаси тулалигича олиб кетилган. Бу хазина бойликлари 1800-1917 йиллари орасида Россия ва Бухоро Амирлиги, Хива Хонлиги, Кукон Хонлиги орасида булган уришлар учун туланган контрибутция туловларидан ташкаридадир. 1917 йилдан кейин Бухоро Амирлиги ва Хива Хонлиги хазинаси Россия Большевик хукуматини тарафидан узаро келишув асосида олиб кетилган. Бу келишувга кура бу хазина бойликлари вактинча муддатга олиб кетилаётганлигии ва талаб килинган тагдирда кайтарилиши кузда тутилган.
Бу хужжатларни Россия номида Фрунзе ва Бухоро жумхуряти номидан Усмон Хужа, Файжулла Хужаев ва Хива Халк жумхуряти номидан Миркомил Миршарапов имзолашган. Россия Федерацияси Чор хукумати ва совет хукумати мажбурятларини бажариб келмокда.
Бугунги Узбекистон давлати Бухаро Амирлиги, Бухаро Халк Жумхуряти, Хива Хонлиги, Хива Халк Жумхурятининг давомидир. Узбекистон давлати узидан олдинги хукуматларнинг молявий мажбурятларини бажаради. Вактинча саклаш учун бошка давлатларга шартнома асосида берган бойликларини кайтариб олиш учун Халкаро Иктисодий Трибуналга мурожат килишга хаклидир. Россия Федерацияси 1917-23 йиллар орасида бугунги Узбекистон худудларида жойлашган ва 1300 йиллардан бери Туркистон ахолисининг солик ва жамгармалари хисобига йигилган иккита йирик хазинасини, шартнома асосида вактинча саклаш учун олиб кетган. Бу бойликларни Россия Федерацияси Узбекистон давлатига кайтариши керак. Бу бойликлар микдори 100 ларча миллиард $ эканлиги хакида хужжатлар архивларда сакланмокда.

Сафар Бекжон Урганжий.
Бухоро Амирлиги Бош вазири амакиси.


(1992 йил Туркиянинг Гозийантап шахрида Бухаро Амирлиги ворислари мажлис утказишган. Мажлисда Сафар Бекжон Урганжий Бухоро Амирлиги иктисодий мероси хакида расмий баёнот бера оладиган ваколатли шахс килиб тайинланган. 1992 май ойида Узбекистон Жумхуряти Адлия вазирга /Б.Маликов/ ва Узбекистон Призиденти девонига ушбу ваколат расман топширилган)



23.04.2016          Lausanne .          Switzerland

Дрон кимнинг иштонини хўллатмоқда

     Ўзбекистонда ўтказилган сохта сайловдан кейинги давр Шавкат Мирзиёевнинг Хокимияти халқга суянмаганлигини яққол кўрсатди. Мирзиёев хaлk...