САФАР БЕКЖОН:
Водийда oк aйик ...

Кискача бизниг Туркистончилик гоямиз хакида; Руслар парчалаган Туркистон минтакаси бингларча йиллардан бери дини ирки ва тили бошкача булишидан катьий назар барча учин тенглик ва еркинликлар худуди булиб келган. Бизнинг Туркистончилигимиз бемани чегараларни ва инсонлар уртасидаги маиший иркчиликни сиёсий мавкега чикармайди. Каримов Ўзбекистонда узбекларга карши тожикчилик ва форсчилик уйинларини уйнамокда. Репрессив органларга махсусдан тожикча гапирувчиларни ишга олдирмокда. Махалла учаскавойигача узбек булмаганлардан тайинланиб халк орасига душманлик уруги экимлокда. Тожикистонда эса тескариси. Душанбеда олдин факат савдо сохасига якин булган узбеклар куч ишлатар тизимларга ишга олинаяпди. Хокимиятдагиларниг на миллати ва нада химмати бор. Улар хокимият учун хаммани курбон килаверадиган диктаторлардир. Бизниг Туркистончилигимиз маиший иркчилик, кавмчиликдан устун иктисодий-сиёсий тенглик асосига куриладиган узаро хамкорлик минтакасидир.
Иккичи масала минтаканиг энг якин кушниси Россияга мунсибатимиз хакида. Биз Рассияниг юксалишида узимизниг манавий хиссамиз борлигини билган ва худудларида кавму-кариндошларимиз яшаяпган буюк давлат сифатида карайдиган одамлармиз. Иктисодий ва сиёсий хамкорлигимиз давлатчиликларимизниг давомлилигини тараккий эттириш учун ута заруруятли деб карамокдамиз. Аммо буларниг хаммаси кагозда, амалиётда эса бул ва бошкар, эпламасанг уриш чакарки сенга этиёжлари булсин дейилишига куз юмилмайди. Сабр килиш масалани зараримизга булса хам хал килишимиз мумкин. Аммо бу унитилмайди самимий, хамкорлик сахтакорликга айланади. Харбий тахдит ва иктисодий экспансия диктатор умрини узатиши мумкин, аммо халкларни асло дустлаштирмайди.
Сафар Бекжон
Ёзувчи.
UzdemfundSuisse раиси.
Lausanne.
28.01.2013
Vodiyda Ok Ayik şarpasi....
Bir
zamonlar Çimyon toglari va vodiy taraflarda buz ayiklar yaşaganini
eşitgandim. Ammo endi Vodiyda ok ayikka balo bormi desangiz kerak.
Ha dustlarim ok ayik "-130 yil yaşadik, kaytib kelgan bulsak
nima kilibdi", deganmiş. Makolani hayvonlar olamidan boşladik,
ammo maksadimiz hayvonlaşgan insonlar va davlat manfatlari hakida
buladi. Malumigiz-ki 2-3 yildan beri Yakin Şark davlatlarida Garb
inkilobiy şarpasi, hayoot-mamot dovuliga aylanib bulgan. Bu şarpaday
kelgan inkilob dovullari bir kişilik diktatorlarni goyaviy
yakkahokimlarga almaştirib ulgirdi. Salafiylar goyaviy diktatorligi
kutilgan demokratik naticalar bermadi. Halk endi isyon bayrogini
ularga karşi kutarganliginig guvohi bulib turibmiz. Salafiylar
okiming Suriyadagi inkiroz orkasida albatta Ok Ayik narasi eşitilib
turibdi. Salafiylar hatosini boşka bir yangliş bilan tuzatayotgan
Ok Ayiklar sobik sovetlarda ham bir kator çoralarni kura
boşlaşganini kuzatayapmiz. Aslida Sovetlar tarkagandan keying
boşlagan Ok Ayik harakati bu kunlarda kaytadan conllantirildi.
Masalan Karabog separatizimi, Dneprboyi separatzimi, Abhazya
separatizimi va Ösetya separatizm Ok Ayyknig kişlik va yozlik
inlaridir. Ayik uynatuvçi canob Putin, kaytadan saylanişi oldindan
malum edi. Garbliklar salafiy inkiloblarini Suriyada amalga oşirib
ulgirişmadi. Putin canoblari uz geopolitik tasiri ostidagi boşka
bir coyda separatizm uyasini kurişi mumkin. U ham bulsa Fargona
vodiysidir. Vodiyda şarpasi kesib yurgan Ok Ayik uziga eng kulay
coyni tanlagan şekilli. Öş , Calolobod va Botkent şaharlari
atrofida kaynagan kazon hali ham sovimagan. Bu kazon oşpazi Oş meri
Melis Mirzaқmatov bulişi ehtimoldan holi emas. Bizdagi
malumotlarga kura canob Mirzaқmatov Özbekiston anklavlari
masalasini va Fargona vodiysidagi halk isyoniga aylantiriş uçin
ança işlarni kilib kelayapdi. Hatto rasmiy Bişkek çakırib kolsa
istasa boradi istamasa muştini kursatayogani bizga malum. Bir yuzi
rusparast, ikkinçi yuzi turkçilik maskasida bulgan Atambaev esa Ok
Ayik planini astoydil bacarib kelyapdi. Rossiya bilan tuzilgan
şartnomalarga kura Özbekiston bilan çegara viloyatlaring
barçasiga harbiy bazalar kuriladi. Atambaev hokimiyatga kelgan
kundan boşlab Rossiya Kirgiziston canubini uz nazoratiga olgan.
Hatto Özbekistonnig Şohimardon anklavi çegarasida Özbekiston va
nomalum formadagi askarlar bilan uriş ham buldi. Özbekiston
tarafidan uçta askarimiz nabud ham bulgan. Ammo bu Öşdagi
katliomlar davrida bulganligidan matbuotda yoritilmadi. Karimov har
doimgiday uz halkiga kotillik kildi boşkalarga tiz çukdi. Çegara
kuşinlarida hizmat vazifasini bacargan zobitlarimizni aybdor deb
topdi va kamadi. Buni kurib turgan Ok Ayikçilar oradan ikki yil utib
yakinda uçta askarimizni hizmat coyidan koçirişdi. Har uyda kamida
bittadan kuroli bulgan Kirgiziston "aholisi" biznig
tuproklarga bostirib kirişdi. Ammo matbuot Özbekistonlilar
talon-taroc kilişayapdi degan ahborotni tarkatib bulişgandi. Har
galgiday Karimov orkasiga siyivordi. Naticada siysiy-iktisodiy va
harbiy patensali Kirgizistondan 100 marta katta bulgan Özbekistondan
rasman keçirim suralişi talab kilindi. Hozir Özbekistonga aid
anklavlari Kirgizistonga kuşib oliş plani kurib çikilayapdi.
Kirgiziston hokimiyati va iktisodiy mavkieda Rossiyaprast Kirgizlar
urçib ketgan. Hatto bazi siyosiy partiyalar tugridan-tugri ruslardan
moddiy yordamlar olayapdi. Markazdagi bu irkçilikga karşi Canubnig
homiy kirgizlari paydo bulgan. Ular ham bir coylardan
molyalaştirilayapdi. Keyingi bir neça oyda Rossiya matbuotida
siyosiy, harbiy, geopolitik cihatdan Örta Osiyo doimiy ravşda kun
tartibida tutib turilmokda. Suriyadagi inkilobda Salafiylar galabaga
erişsalar navbat Karimovga kelişi mumkin edi. Sababi nima kilişini
oldindan heç kim tahmin kilolmaydigan diktatordir. Eronga buladigan
hamlada Karimov kimlar katorida tutişini garantiyalaş kerak.
Karimov Rasiyani ikki marta haydagani va hatto AKş bazasini çikarib
yuborgani unitişmadi. Özbekistonnig kelacakda hokimiyat tepasiga
keladigan har kanday iktidor iktisodiy va geopolitik imkonlardan tula
foydalansa mustakil harakat kila olişi mumkin. Bu yesa Kirgiziston
va Tocikistonda namuna buladi va ularni uziga yergaştirişi mumkin.
Rossiya buni kura oldi va bu ikkita davlatni Özbekiston bilan
karama-karşi kilib kuydi. Keyingi bir yilda Tocikiston va
Kirgiziston rahbarlari oçikdan oçik Karimov tarafidan kamsitildi.
Ular iktisodini Uzbekistonga karam kiliş uçin temir yullar
tarmogini va çegara masalalari bilan şantac kilindilar. Bu diktator
Karimov katta siyosiy hatolari okibatida 3-4 millionli aholisi va
iktisodiy imkonlari ortalama bir viloyatimiz kadar bulmagan davlatlar
Rossiyaga yem kilindi. Imomali Rahmonni kalhoz raisligidan
Prizidentlik makomiga olib kelgan odamlar Karimovnig odamlari edi.
Mahmud Hudayberdiev na tocikga va nada uzbekga dust buladigan odam
emas. 1996-97 yillardagi bazi hatoli harakatlari uçin yordamçilari
orkalı habardor ham kilganman. ' -Prizident Imomali Rahmon kelişış
yeng makbul yul bulişi mumkinligini'- aytganman. Çunki Karimovdan
panoh topiş katta siyosiy hato ekanligini bilgandim. Okibatda
Tocikistonni va bu vokealarni kuzatib turgan Kirgizistonni bizga
karşi uyin uynaladigan sahnaga aylantirdik. Karimovnig içkaridagi
siyosiy hatolarini balkim kiska muddat içida tuzatişimiz mumkin.
Ammo taşki siyosatda kilayotgan hatolari halkimizga cuda kimmatga
tuşadi şekilli. Zararnig kaeridan ortga kaytsak şunça
foydamizdir. Eşitimça Karimov haliyam uzbekça ukimaydi. Ukisa ham
bu makolani ukimasligi mumkın. Amma analitik bulimidagi
mutahasislarga aytib kuyadigan ikki ogiz gapim bor. Yulnig sungi
kurindi urtoklar. Karimov Özbekiston davlatçiligiga hiyonat kildi.
Bilib turib kilgan cinoyatlari:
Özbekistonnig
yadrviy imkonlarini tarkatib yubordi;
Özbekiston
hududlaridagi sovetlardan kolgan barça raketa uskunalarini yuk
kildi;
Tocikistonnig
Hucand viloyatiga harbiy aralaşuv harbiy cinoyatdir.
Canoblar
Özbekiston davlatçiligida hamma ugri va kotillar surisi emas.
Haliyam siyosiy va harbiy elitada "özbek" davlatçiligi
uçun kuraşayapgan odamlar bor. Yetmaganiga biz tarbiyalab
etiştirayapmiz. Biligiz-ki bu davlat egasiz emas. Yakin kelackada bu
cinoyatlarinig hisobi suraladi. Karimovga uhşaganlar balkim koçar,
balkim ulib ketar. Ammo davlatçilikga hiyonat mahkamasi ertami keçmi
baribir utkaziladi. Yana Ok Ayik kurayapgan yozlik va kişlik inlarga
kelsak.
Tezlik
bilan çegarada takiklar va tintuvlar olib taşlansa.
Demilitatsiya
masalasi bir neça yilga muzlatilsa.
Çegara
hududlarida yaşavçi aholi uçun Kirgiziston va Tocikiston
rasmiylari bilan kelişilgan şaklda mahsus pastortlar tarkatilsa.
Çegara
hududlarida yakin iktisodiy mintakalar taşkil kilinsa.
Va
ahmakona temir yullar ambargosi bekor kilinsa... Bu tadbirlar Fargona
vodiysida kutilayapgan separatizm oldini oladi.
Kiskaça
biznig Turkistonçilik goyamiz hakida;
Ruslar
parçalagan Turkiston mintakasi binglarça yillardan beri dini irki
va tili boşkaça bulişidan kat'iy nazar barça uçin tenglik va
erkinliklar hududi bulib kelgan. Bizning Turkistonçiligimiz bemani
çegaralarni va insonlar urtasidagi maişiy irkçilikni siyosiy
mavkega çikarmaydi. Karimov Özbekistonda özbeklarga karşi
tocikçilik va forsçilik uyinlarini uynamokda. Repressiv organlarga
mahsusdan tocikça gapiruvçilarni işga oldirmokda. Mahalla
uçaskavoyigaça uzbek bulmaganlardan tayinlanib halk orasiga
duşmanlik urugi ekimlokda. Tocikistonda yesa teskarisi. Duşanbeda
oldin fakat savdo sohasiga yakin bulgan özbeklar kuç işlatar
tizimlarga işga olinayapdi. Hokimiyatdagilarnig na millati va nada
himmati bor. Ular hokimiyat uçun hammani kurbon kilaveradigan
diktatorlardir. Biznig Turkistonçiligimiz maişiy irkçilik,
kavmçilikdan ustun iktisodiy-siyosiy tenglik asosiga kuriladigan
uzaro hamkorlik mintakasidir.
Ikkiçi
masala mintakanig eng yakin kuşnisi Rossiyaga munsibatimiz hakida.
Biz
Rassiyanig yuksalişida uzimiznig manaviy hissamiz borligini bilgan
va hududlarida kavmu-karindoşlarimiz yaşayapgan buyuk davlat
sifatida karaydigan odamlarmiz. Iktisodiy va siyosiy hamkorligimiz
davlatçiliklarimiznig davomliligini tarakkiy yettiriş uçun uta
zaruruyatli deb karamokdamiz. Ammo bularnig hammasi kagozda,
amaliyotda esa '-bul va boşkar, eplamasang uriş çakarki senga
ehtiyoclari bulsin'- deyilişiga kuz yumilmaydi. Sabr kilişmız va
masalani zararimizga bulsa ham hal kilişimiz mumkin. Ammo bu
unitilmaydi samimiy, hamkorlik sahtakorlikga aylanadi. Harbiy tahdit
va iktisodiy ekspansiya diktator umrini uzatişi mumkin, ammo
halklarni aslo dustlaştirmaydi.
Safar
Bekcon
yozuvçi.
UzdemfundSuisse
raisi.
Lausanne.
28.01.2013