Харакатланиш воситаси сифатидаги АВТОмобиллар, бойлик рамзига айланган Ўзбекистоним!
Инқилоб канали Сизлар учун энг оғриқли ва аламли соха, Узавтосаноатни фош қилмоқчи.
Кореа-Ўзбекистон, Даеwо автобиллларини ишлаб чиқараяпган Андижон заводини қурилганидан беги бу сохани кузатиб келмоқдамиз.
Кланлар ўртасидаги энг катта жанглар, бу сохага эгалик қилиш учун бўлмоқда.
Жанглардан бирида /Парпиевлар-Гулнора/ қурбон қилинганидан кейин биттаси бизга чиқиб соҳанинг ички тизимини фош қилиб берган эди.
Зафар Мажидов Узавтосаноат бутловчи қисмларини таъминотидан жавобгар одам бўлган.
-Мазкур шахс: "-ўлдирилишим мумкин", зудлик билан сиёсий бошпана олиб беринг деди.
-Тизимни фош қилиб, мухим хужжатлардан нусхалар беришни ваъда қилди.
-Мақсадига эришгач (London) Узавтосаноатни оғзаки фош қилди халос.
-Хужжатлардан нусхаларни сақлаганлиги учун келажакда, Лондондаги бойлиги билан қўшиб махкамага чиқарилади.
-Оғзаки, қуруқ гапларга ишониб мен бу сохани фош қилмадим. Ўзбекистон ичкарисидан ва ташқарисидан бир-бирини,тўлдириб тасдиқловчи, маълумотлар бугунга келиб йиғилди.
Демак Узавтосаъноатни фош қилишни бошлаймиз:
Соханинг "откатлари" умумий миқдорда:
300-500 миллион $ атрофида айланмоқда экан.
Асосий откатчи Россия тамони.
Парпиев+Иноятов & ўғиллари.
Қолганлари эса барча кланларнинг хизматидаги оилалар ...
Узавтосаноат:
2021 йилнинг иккинчи ярмидан бошлаб барча шартномаларни имзоламай келмоқда. Зотан монополист холатидаги давлатнинг ташкилоти автомобилларнинг сотилишидан манфатдор эмасми? Ўзбекистонда ҳаракат воситаларининг эшакдан бошқа барча турига 1996 йилдан бошлаб давлат монополияси эълон қилинган эди.
Бу монополия сиёсий, иқтисодий криздан кўпроқ норозилик ва миллий муъаммоларга сабабчиси бўлаётганликини Хокимият билмайдими?…
Билади.
Нега хал қилмаяпди?
Ўзбекистоннинг қўлида эмас автомонополияни ҳал қилиш.
Яна-ми, путинизм????
-Деганингизни эшитиб турибман.
Ха… афсуслар, бўлсинким шундай.
Аслида импорт (растоможка)ни, тақиқлаш методининг келиб чиқиши Туркиядир. Уларнинг тажрибаси кейинчалик Эрон ва Индонезия давлатларидаги "бир оила бир автомобил" шиори остидаги сиёсат эди. Натижа:
Туркия ўзи ижод қилган автомобил маркаси касод бўлди оқибат иномарка машиналарга маҳкум бўлди.
Эрон инқилобидан кейин автомобил саъноати миллийлаштирилиши ва Индонезиядаги холат эса, вақтинча ўз ахолисининг қўлидаги нақд $ ларни, автомобил сотилиши орқали йиғиб олишга имкон берди. 2015-2020 йиллар, оралиғида кўпгина давлатларда айланмадан ташқаридаги нақд $ кескин камайди. Ўзбекистонда эса бу масала ўта жиддийлигича қолмоқда. Украинага килинган аннекция ортидан Россия иқтисоди чукиши, 2016 йилги Туркиядаги 15 июль давлат тўнтаришига уринишлар нақд $ айланмасини камайтирган омиллардир.
Узавтомоторс эса доимий равшда муштарийдан олдиндан пулини олиб, кейин унга автомобил ишлаб чиқариб берадиган дунёдаги энг ғаддор ташкилотдир. Эндиликда бу ташкилот ғаддорликни давом эттира олмаслигини ва эски даврдаги каби откат ололмаслигини жуда кеч тушиниб этди.
Бу сохани тубанлаштириб силлиқина "суривормоқчи". 30 йиллик откатчилар.
Россия тамони.
Парпиев+Иноятов & ўғиллари.
Қолган барча, кланларнинг хизматидаги оилалар, четга қочиб чиқиб тўплаган"долясини" eб ётганларнинг барчасини мисли кўрилмаган жазолар кутаяпти.
1996 йилдан бери автомобил ишлаб чикараётган Ўзбекистонда бирорта автомобилнинг иккиламчи қабристони йўқ.
Демак 25 йил олдин ишлаб чиқарилган моделнинг парчалари 2021 йилдаги моделга уйғун. Бу ҳолат моделларнинг қанчалик эскирганликини кўрсатади. Ўзбекистондаги бугунги кунга келиб чиққан кризиснинг асл сабаби қаерда?
Яна-ми, путинистлар?
Афсус ва надоматлар бўлсин-ким, яъна Хокимият малайлигининг оқибати.
Маьлумки, Россияга эълон қилинган эмбаргодан аввал Русавтопром йилига 1-1.2 млн дона автомобил импорт қилган. Россия ўзига келаётган эмбаргони сезиб, ўзининг энг йирик авто заводини Рено -Ниссан иттифоқига сотди. Москвадаги эски АЗЛК ва Москвич заводларида ҳам Рено маркасидаги автомобилларни Лада брендида чиқаришни бошлади.
АҚШнинг Форд ширкати 2017 йили Соллерс холдинги билан бирга ташкил қилган заводини ёпди.
Эмбарго остидаги Россияавтопром Рено моделларини сотишни ташкил қилмаса ширкат чўкади.
Зотан эмбарголарнинг давом қилiши рус автомобил ишлаб чиқарувчилиги чўкиши занжир шаклида бошқа сохаларниям қўшиб ютиб кетди.
Россия ўз малайистонларидаги автопромларни чўктириш ва растоможка монополиясини ушлаб туриш оркали рус-ренога бозор топиб бермоқда.
Шавкат Мирзиёев тамонидан тантанали гавишда эълон қилинган Пеугеот ва Рено ишлаб чиқарамиз дегани Русавтопроминг Рус-Рено компанясидир. Қозоғистондаги Xюндаи заводи ҳам рус ширкатининг ўртоғи .
Узавтопром атрофидаги бу жараёнларга ва келжакга дастур қила олмади.
Парпиев-Иноятов & ўғилларининг сиёсий ҳамда иқтисодий маънфаатларига хизмат қилишни тўхтата олмайди.
Ўзбекистондаги 1,5-2 миллиард $ бозор нима учун факат руслар гуҳсати билан ишлаши керак?
Хатто Тожикистон ёки Қирғизистонга Ғарб аъукционларидан тўғридан-тўғри, сотиб олиб имкони берилган.
Ўзбекистон автомобил савдосида минтақанинг энг катта бозори.
Рақобатга ҳам имкони бор.
Табақаланиш ва автомобиллар хариди бойлик рамзи сифати ҳали бери тугамайпди. Демак Хукумат халқ қўлидаги айланмадан, ташқаридаги пулларни монолия орқали 24 йилдир қайтариб ололмади.
Растоможканинг 200% устамаси ҳам ишга ярамапди Инқилоб ислохатчилари, эса бу сохани ташки кучлар босими асосида ҳам хал қилиши мумкин.
Масалан;
"-GM холдингининг Ўзбекистондаги ишлаб чиқариши монополияга хизмат қилмоқда", деган айблов билан Конгрес текширувини талаб қилиши мумкин эди.
АҚШ конгресининг монополияларга қарши нафрати борлигини билмаган йўқдир.
Монополия конуни туфайли суроқ қилинса биринчи бўлиб зарарни Ўзбекистон давлати ва унинг амалдорлари кўради.
Бериладиган жазо пулларини офшорлардаги пуллардан ундирилишини билмаслик-ки, эса гумрохликдир. Ўзбекистон ахолисининг оддий транспорт воситаси деб қараладиган 4 ғилдирак учун қийналиб юрганликини АҚШ элчихонаси ва бошқа давлатларнинг элчихоналари кўриб турибди.
Муъаммонинг эчими.
Вазиятни тўғрилашнинг илк қарори:
Дунёнинг энг йирик 10 автомобил ишлаб чиқарадиган AUTO COMPANY Ўзбекистон бозорга киришга рухсат берилиши керак. Улар катта бозорга эга булиш учун жойида ишлаб чиқаришни ўйлайди. Логистика нархининг қимматлиги махаллий ишлаб чиқаришни йўлга қўйишга мажбурлайди.
« Тесла » компаниясининг энг оғир қисми батариялари. Литийдан батарияларни ишлаб чиқариш, дунёдаги энг арзон имконият биздадир .
Литий бизники, ишчи кучининг арзонлиги. Ўзбекистон бозорининг йиллик хажми 500 минг, янги автомобил атрофида бўлиши мумкин. Ахоли сотиб олишига имкониятнинг кўпайиши ва божларнинг камайиши ҳамманинг манфаати учундир. Чунки бозор талаби асосида ҳамма даромад олади. Порахўрлик орқали мамуриятни муттахам қилиб бостириб туриш имкони бўлмайди.
Давлат ва Миллат манфаъати, бизнинг Шавкат Мирзиёевга бўлган симпатиямиз, ёки антисимпатиямиз билан ўлчанмайди.
Автомобил божларидан 10% НДС туширсин.
Дунёнинг 10 та, йирик авто маркасига Ўзбекистон давлати ўз бозорини очсин.
Бу бизга нима беради?
Бу 100 лагча, миллард $ сармояга эга корпорацияларнинг тижорати банкачилик оркали бўлади. Банкачилик ривожланади. Савдо, кредит ва лизингларга асосланган бўлади. Ўнта авто нафақат автомобил олиб келади ва кредитлар олишни ташкил қилади, ўз банкаларини ҳам очишади.
Фақат, рус-рено.... менолардан узоқ туринглар.
Сафар Урганжий.
22.12.2021