среда, 27 февраля 2019 г.

Бекжон Бег хотирасига 1908-2011




Бекжон Бег хотирасига 1908-2011


Бекжон Бег хотирасига 1908-2011 Дадаси Жадидчи деб отиб ташланди. Туртта амакиси халк душмани деб "тройка" хукмидан кейин отилди. Энг катта амакси Бухора амирлиги бош вазири Низомиддин Урганйжий (кушбеги) Олиmхон билан келишолмасдан истифо килди. Бухоронинг большевеклар камалида, оддий аскар сифатида жиход килади ва огир яраланиб шахид булади. Туркистон гоясинигенг кексе курашчиси, умрининг ярмидан купини сургин ва камокларда yтказган Урганжийлар сулоласининг энг кекса авлоди Бeкжонбей Уранжий 103 ёшида хаккинг рахматига ковишди. Дадаси ва амакилари жадидчилар булганлики учун катил килинганига карамасдан Бекжонбей Урганжий уз гоядсиан воз кечмади. Сталин даврида сургин килинди ва 1952 йилгача жабр тортди. Сталин улимидан кейингина уз Ватанига кайтди. Тижорат ва иктисодий кобилияти кучли одам булганлики учун тезда яширин бойлар каторига кирди. 1956 йилдан бошлаб Тошкентда Олий Совет рахбарлари (Насриддинова) ёзувчилар, шоирлар, олимлар уртасида Туркистон гоясини жонлантирганлардан бири эди. "-Порахурлик баткогига ботган давлатда хатто мустакилликни сотиб олса булади",- деганди. Яширин йуллардан Афгонистонга боради ва тирик колган курбошиларни Узбекистон ичкарисида курашиш учун даъват килди. Канчалик хамма жойни пора билан сотиб олдим деса хам НКВ кузатувида булган одамни барибир "фош" килишди. Олдинига Тошкенда бир гурух Узбекистон рахбарлари ишдан олинди баьзилари камалдилар. Кейин ёзувчи-шоирлар, олимлар миллатчиликда айбланиб камашди. 1961 йилда Бекжон бег Урганжийга "олий хукм" берилади. Кейин "олий хукм" 12 йиллик кмаок жазосига алмаштирилиб уран шахталарига жунатилди. Совет давлатини тан олганликини инобатга олиб 1967 йилда ватанига кайтаришди. Невараси Сафар Бекжонни тарбиясга олди Туркистон гоясида етиштирди. 1950-60 лардаги зиёлийлар уртасида Бухоро Aмирлиги яширин хазинасини сарфлаяпган одам деб ном чикарганди. Туйчи хофиз, Хожихон Болтаев, Комилжон Отаниёзов, Олмахон Хайитова, Тамарахоним, Халимахоним Носирова, Комил Яшин каби insonlar унинг дастурхонига тез-тез мехмон булишган. Халк Хужалик институтида сиртдан укийди. Институтга якинликидан Гофир Гуломниг ховлисида мехмонда коларди. -Гофир Гулом хакида: - Ичмаса ашаддий коммунист. -Ичса ишонган кишиларга узининг аслида Жадидчи булганлики хaкида гапирадиган бир вужудаги икки характерли одам - дерди -Амакиси кушбеги Низмддин Урганжий хакида филмларда ва театрларда энг каттик кул деб тасвирланганидан хафа булмасди. Советларга сотилганларни ва унга карши курашганларни учрашув жойи битта булган: "тройка дор огочлари" - дерди. 1990 йилда Ислом Каримов Бекжонбегнинг невараси Сафар Бекжонни ёрдамчиси Шакиддин Жураев билан кабул килди. -Каримов биринчи кинояси " Бобонгиз Урганжий советларни тан олиб сиёсий фаолиятдан воз кечган. -Сиз асилзода булсангиз куча чангитиб юришга уялайсизми?... деганди. Шавкиддин Жураев бирданига Бухоралик эканлиги ва хатто Урганжийларга кариндошлигини айтган эди. 1993 чи йилда невараси Сафар Бекжон камалди. Бекжон Бегга Каримов фармони билан Мустакиллик ордени берилди. Тошкентда 1999 йилда портлашлар булди. Куп утмасдан учта невараси камалди. Номаълум сабаб билан энг кичгина невараси камокдан келибок вафот этди. Бекжон Бег динига махкам, Курони Хатм килган инсон эди. Вилоятдан ва ташкаридан диний илм олган талабалари куп эди. Неврасининг бевакт улими кейинги икки йилда домлани махаллада кам куришди. Кейинги пайтларда ярим колган мустаккилликни нихоясига етишини кутиб бу йулдаги барчага дуолар килди. Бекжон Бег Узбекистонда бошланган халк харакатларига аъзо эдилар. 1989 йилда 81 ёшида Бирлик халк Харакатига шахсан Тошкентга келиб аъзо булган эди. Кейинчалик ЕРК демократик партиясига хам аъзо булдилар. Иккита ташкилотниг расмий хужжатини ёнларида олиб юрганлар. Иккита ташкилотнинг рахбарларинг кибрлашган кузлари курмас ва кулоклари мактовдан бошка нарсани эшитмайдиган булган. 103 ёшлик энг кекса аъзоси вафоти муносабати билан бир огиз таьзия хам эълон килишни узларига эф куришмади. Камтарин ва хокисорлик Иймондандир. Саждага эгилган бошинг сендан олдин тупрокка айланганлар холатини курмогинг учундир.

Dashnokizm masalasi

 Биринчи жаҳон уруши.  Биринчи харбий куз.  Агар рус армиясининг учта ғарбий жабҳасида уруш аллақачон позицион хусусиятга эга бўлган бўлса, ...