среда, 29 марта 2017 г.

Туркийликми, Туркчиликми?






    1900 йиллар бошларигача Усмoнли халифалиги боглик худудларда Туркчилик гояси оммавий тушунча эмасди.
Умуман олганда Yсмонли давлат сиёсатида халк оммасига Турклар атамаси расмий берилмаганди. Улар Усмoнлилар, гайридинлар, маcxабларга кура (кизилбошлар, жофарийлар, алавийлар...) дейилган.
1890 йиллардан бошлаб Россиянинг Туркистонни босиб олиши натижасида куплаб зиёлий инсонлар Yсмонли худудларига кириб келишди.
Балконлардаги зиёлий мусилмон ахоли хам Истамбул, Измир, Адана... куча бошлади.
Уз ватанларини бошка милллатларга бой берган Туркистонлик ва Балконликлар Туркчилик харакатини Усмонлига олиб келишди.
Туркча гапирадиган ахолининг дини, масхабидан катъий назар "Тилда, дилда бирлик" харкатига бирлаштира бошладилар. Туркчилик гоясини бугунги Туркияга олиб кирганлар;
Зиё Кук-Алп (асли Туркистонлик. Бухоро)
Исмол Гаспирали (асли Кирим)
Зеки вали Тугон (асли Туркистонлик, Бошкирт)
Махмат Акиф Арсуй ( асли Туркистонлик, Бухаро)
Мунир Артагин (асли Туркистонлик, Фаргона)
.......
Жадидчилар харакатинг куплаб фаоллари Мустафа Камол Отатурк тарафидан таклиф килинди. Улар бугунги Туркия Жумхурятинг давлатчилик тамалларига Туркчилик гояларини киритишда катта хизматлар килдилар.
Бугунларда Ражап Эрдоган бошчилигида бир хавуч дин тужжорлари, Туркиядаги Туркчилик гояларини аёклари остига олишмокда.
Турк деган миллат йук дейдиган бу кучлар, Хокимият кучидан фойдаланиб Туркия деган давлат номини хам йук килиш учун,  касам ичишган. 
Туркиядан ташкаридаги туркий халкларга Эрдуган мусилмон, мумин, халол одам деб таргибот килишмокда. Узбеклардан чиккан бир неча зиёлийнома нуcxалар хам битта тил, битта дин булишига карамай бирлаша олмаган Араб умматчилигини ислом номи остида сиёсатга курбон килмокдалар.
Узбекистон яккахокимлик, диктатура остида эзилгани этмагандан, Туркияда хам, хокимиятнинг барча пагоналари битта кишига (Эрдуган) берилиши тарафдори булишмокда. (уларнинг шахсини танкид килиш Исломга карши булиш деб жавоб кайтаришади, динсиз, мурдат...) 
Мингларча Туркистонлик бугунги Туркия мустакиллиги учун шахид булишган.
Юзларча Туркистонлик Туркияга туркчилик гояларини урнатиш учун хаётини багишлашган.
Шу кунларда бу нарсалар йyк килиниши учун реферандум килинмокда. 
Менинг Туркия туркчасида ёзаётган макола, илмий-тарихий изланишлар, шеълар.... барчаси, хоклари Онадулига куйилган аждодларим олдидаги манавий карзимдан келиб чикмокда.
Омон булинглар.
Сафар Бекжон.
29.03.2017

Дрон кимнинг иштонини хўллатмоқда

     Ўзбекистонда ўтказилган сохта сайловдан кейинги давр Шавкат Мирзиёевнинг Хокимияти халқга суянмаганлигини яққол кўрсатди. Мирзиёев хaлk...