Қуёши кулмаган баҳор 95-қисм.

                                                            95-қисм.

"Орадан сал кам бир йил ўтиб Сафар ака қамоқдан чиққанидан кейин бўлиб ўтган “жирканч воқеани” айтиб бергандим. Сафар ака менга қараб:"санга шу гапни айтган виждонсиз имом" ишлаяпган маҳалла мачитини қурдириш учун ўзим бош-қош, бўлгандим деб айтса тош каби қотиб қолгандим. Мана сиз қурдирган маҳалла мачитнинг меҳробидан чиққан чаён имом деган имонсизнинг асл башарасини таниб олинг дедим алам билан динни ниқоб қилиб олган хароми... "
Ҳозир эса имонсиз имом кетганидан кейин унинг айтган гапига аламим келиб ўзиб ёниб, ўзим тутаб, ўзимнинг кулимга ўзимни кўмдим.
Лекин на ёнганимни кўраётган қўни-қўшним бор, на кулимни тўккан-ни, кулдон бор... "бургага аччиқ қилиб кўрпа ёқадиган” вақтим эмас эди.
Касал бўлиб холдан тойган кўзини зўрға очаётган Жалолиддинни кўтариб олдин бекатга кейин автобусга чиқиб Сангородокга қараб йўлга чиқдим.
Борсам дарвозанинг олди-да,кеча кўрганим одамларнинг сонида озайиш йўқ, қайтангга уларнинг уларнинг сафи икки баравар кўпайибди, тавба ташқарида қамалмаган одам қамоқхоналарди касал бўлмаган маҳбус қолдимикан?
Уларнинг орасидан ўтиб дарвозанинг олдига қараб борарканман ёши ўтган оқ соқоли кўксига тушган қариялар, кўзи ёшли аёллар, Жалолиддин тенги болаларни кўрдим.
Болалар нафрат иблан Сангородокнинг дарвозачсига қараб тош отардилар ...
Қонхўр режимга қарши кичкина қалбалардаги исён эди бу тошлар, уларнинг кўзидаги нафрат қалбимни парчалади. Ўз болаликини унитган норасидаларнинг юзи худди катта одамларникидек ғам-ғуссага, ботганди, уларнинг бу холини кўриб кўриб бир дардимга минг бир дард қўшилди, бу ёруғ оламда биронта бола дадсининг дийдорига зор бўлмасин!
Абдукуарим Шодиевнинг кабинетига қараб борарканман, тасодифан кечаги ариза ёзиб берганим, Хивадан келган ота-онани, кўриб қолдим.
Ёнига бориб салом бериб хол-ҳотир, сўрадим.
-Отаси кечаси билан дим қати оғриди, бугун зўрға шу боламни гўрин даб шўра галди.
-.Кўришдингларми?
-Гўришдик.
-Ўғлингиз яхшими?
-Яхши.
- Экан болангизни кўрибсизлар дим қувондим.
-Касали бир оз бўлса ҳам яхши бўлибди началниклари ғали(гилам)тўқиганда ишлатадиган “тароқ” сўрабдилар, тўрт дона, зонага олиб гал даб айтибди. Инди уйга боргандан сўнг Хивадаги ғали фабрикасидан олиб Навоийдаги зонага олиб борамиз даб айтдим боламга.
-Фабрикада ғали (гилам) тўқийдиган тароқни сотадиларми?
-Йўқ, бизларнинг танишларимиз шу фабрикада ишлайди уларга айтиб оламиз-да.
Улар билан хайрлашдим улар поезд вакзалига, ман Абдукарим Шодиевнинг олдига кириш унинг кабинетига қараб кетдим.
Бели гамдан икки букилган ота билан она узун-қисқа, бўлиб бўлиб автобус бекатига қараб кетдилар, сўрагани андиша қилгандим “ болангиз нима учун қамалган” шусиз, юракидаги дард юзларида хукмрон эди. Катта қилдим боламни энди рохатини кўраман деганида, ўғилининг бошига тушган ташвиш уларнинг кўксига тош бўлиб ботганди, бечоралар бу ёшга келганларида ўғилининг дардида куйиб адо бўлаяптилар, қамоқхоналарнинг темир дарвозаларининг олдида қон ютиб. ...
Бундай дардни Оллох хатто душманимнинг ҳам бошига солмасин.
Тахта мардивандан иккинчи қаватдаги Абдукарим Шодиевнинг кабинетига борсам у ер ҳам тиқилинч.
Навбатга турдим.
Навбатда турараканман ҳаммага меҳрибонлик қилиб гапираётган оваз қулоқимга чалинди ким экан деб қарасам одмигина кийинган, узун бўйли,нозик бадан оқ-сариқдан келган кўзига қалин шишали кўзойнак таққан бир у қиз. Унинг юз кўзидан томган мехр нури қалби қириқ инсонларнинг юзига умид бўлиб ёйиларди.
Гоҳ беадабча ўриндиқда ўтирган ёшларни ўринидан турғизиб кекса ёшли ота-оналарга жой беринглар деб огоҳлантирар, гоҳ кимнидир “аризасини” ўқиб кўриб тўғри ёзилган экан отахон деб айтаётган қиз кўзимга париштадек кўринди.
-Кимингиз қамалган деб кимдир сўради ундан.
-Акам.
-Биринчи марта қамалганми?
-Менинг акам йигитларнинг гули ҳозир бешинчи марта қамалаяпти.
-Оллоҳ сабр берсин.
-Тезроқ чиқиб кетсин.
-Касал бўлса илоҳим тезроқ яхши бўлсин.
-Мушкулингизни ўзи осан қилсин.
-Сизга Оллох қувват берсин.
-Ишонсангизлар Абдукарим Шодиевнинг олдига кириш учун келган бағри ёниқ ота-оналарнинг, ҳаммаси ўша акасига меҳрибон олийжаноб қизни дуо қилардилар уларнинг сафида манам бор эдим.
Шодиевнинг олдига кириш учун навбати келганида ҳаммамиз билан хайрлашаркан бизга қараб у ҳам яхши тилак билдирди:”Ҳаммангизни мушкилингизни Худонинг ўзи осан” қилсин, у ҳамммиз билан хайрлашаркан унга ҳаммамиз ҳавас билан қарадик ўз акасига жуда мехрибон қиз экан деб. Аслида бу ерда келганлар билан дардлашсанг ўзинг ғамингни унитиб уларнинг дардига дардкаш бўлиб қоларкансан. Чунки бу ерда турган кўпчиликининг оҳ ... деса оғизидан чиққан тумани осмон у палакга чиқади. 
Кимнидир ўғли иш ерида “ бошқалар ўғирлаган тикиш машиналарини мен ўзим ўғирлагандим" деб бўйнига олиб қамалган бўлса. қайсидир бир Онанинг ўғилини “хотини ўйнаши билан биргалашиб туҳмат қилиб қаматган”.
Яъна бирлари эса ” машина ўғирлаб” қамалгандилар... 
Менга ёмон тасир этгани эса кечаги Хивалик Онанинг дард-хасрат билан айтиб берган гапини эшитиб вужудим музлаганди.
-Ўғлим хар келганимда хотинини сўрайди, келсин бир гўрин деб, ман эса нима дейишга ҳайронман.
-Нима бўлган?
-Ўғлим билан келиним бизлардан бўлак бошқа уйда яшардилар, ўғлим қамалганидан кейин келиним ўзига “ўйнаш” топиб ўша билан юриб кетди. Яқинда эшитсак: “ўйнашидан” бўғоз (хомила) бўлиб боласиниям олдириб ташлабди. Буни қамалиб қон ютиб ўтирган ўғлимга қайси юзим билан айтаман?... 
Айтсам қисинғанидан( куйинганидан) ўлиб қолмидими? Галинимни ўғлим яхши гўриб уйланган эди "шунга уйланмасам ўламан" деб. Ина инди бундий гаплар.
Бизлар бошқа қиз олиб барик десак ҳам бизларни айтганимизни этмади мана оқибати. Отаси шу келинининг қилимшини эшитганидан кейин касал бўлиб қолди бу “номусига чидай олмай ” бу касалдан яхши бўлмайман , яқинда ўлсам гарак бир бориб сўнгги марта ўғлимни кўрай деб галди.
Тилим танглайимга ёпишиб, нафасим бўғилди, мен сал кам бир ярим йилдир Сафар ака деб қон ютиб яшаяпман, Хивали келин эса “яъна севиб текканмиш”бундай севгига ҳам муҳаббатнинг илдизига ўт кетсин.
-На дийишга ҳам ҳайронман дедим гапиришга гап тополмай...болари бор эдими?
-Йўқ, яхши ҳам боласи йўқ бўлмаса нишетардик?
Ўғлим қамалган вақтида бир боласи бўлса яхши бўларди, келинимга овунчоқ деб кўп қисиндим(куйиндим) кейин келинимнинг бу юзи ўртага чиққанидан кейин Худо асрабди деб қувондим.
-Ҳар ишда бир яхшилик бор , балким Худонинг ўзи билиб туриб бола бермагандир?
-Дўғри айтасан қизим.
Хуллоси калом ҳаммасининг ўзига яраша дарди бор эди энг ёмони эса қамалганлар йигитлар битта қамоқхонанинг азобини тортса ташқарида қолган ота-оналари, бутун дунёнинг азобини тортаётган эдилар...
Шодиевнинг олдига кириш учун турган мана шу кўзи ёшли инсонларга қараб менинг турмуш ўртоқим: “на ўғирлик қилган” , “на одам ўлдирган” бори йўқ “жинояти” ЭРК Демократик Партиясида ишлаб сизларни:
Ўз Давлатига,
Ўз Тилига
Ўз Миллий қадириятларига эга бўлсин деб курашгани учун уч йиллик қаътий режимли қамоқга ҳукм қилинган десам уларга ишончим комилки, шу ерда турганларнинг биронтаси ҳам юзимга боқмай терс қараб.нафратланиб к кетиши аниқ .
Олдин Сафар акани кўриш учун Сангордокуга келган вақтимда “ менинг турмуш ўртоқим ЭРК Партиясида ишлагани учун туҳмат тўрига қамалиб ўтирибди” деб дардимни дастурхон қилгандим “менга халқ душманинг хотини экансиз-ку » деб очиқ айтиб менинг ёнимдан узоқлашганлар ҳам бўлганди.
-Нима қиларди меҳрибон президентимизга қарши чиқиб?...
-Каримов каби одил подши ҳеч ерда йўқ.
-“Отангизни ўлдирганга Онангизни қўшиб беринг” дедим ичимдан алам билан ичимдан шундан кейин ҳеч кимга айтмайдиган бўлдим Сафар акани нима учун қамалганини сабабини. 
Бугун эса “менинг акам йигитларнинг гули” деб оғизидан бол томиб акасини мақтаётган севимли бу сингил... қайин укамни “хотини қаматди” деб алам билан гапирган янга...
Хўжайиним мачит қурдиргнаи учун қамалган деган хокисар аёл...
Уларнинг ҳар бирининг тилидан тошиб чиққан дардини ёзиб бошласам бу хотираларимни поёнига ета олмайман.
Ниҳоят менга навбат етди Абдукарим Шодиевнинг олдига кирдим.
-Ассалом-у алайкум.
-Келинг Бекжонова.
-Ҳар доимгидек жавобимни дарҳол бердим, ман Бекжонова эмасман, деб олдига ёзган аризамни қўйдим бу гал ёлғон эмасми менга келган телеграмма , хўжайиним шу ердами?
-Шодиев олдидаги рўйҳатга қаради , ёлғон эмас шу ерда Сафар Бекжон.
-Унда учрашув беринг илтимос?
-Шодиев ёзган аризамни ўқиб кўриб имзо чекди эртага келиб кўрасиз бугун учрашув соати тугади.
-Майли эртага бўлса эртага-да, етар-ки, бир кўрин.
-Эртага кун ўртаси ўтганиданк ейин келин соат иккига.
-Раҳмат сизга.
-Арзимайди.
-Хайр.
-Хайр.
Уйга қайтарканман умид билан .
Маҳалла комтитетининг киришида мени кутиб турган Гулсарага кўзим тушди.
Умени билан гаплашиш учун кутиб турганини ҳис қилдим. Кейинги куналрда кўринмай қолганди, бўлмаса ҳар икки кунинг бири уйга келарди ҳар нарсани баҳона қилиб.Тўғрисини ёзсам севимли “айғоқчим”ни, келмаганига ҳайрон эдим, чунки унга ўрганиб қолгандим, маҳаллада ундан бошқа кимса мен билган гаплашмагани учун “душмон” бўлса ҳам ҳарна, дардкашим эди аслида менинг нима ҳам сирим бор дейсиз?...
-Салом Қурбоной опа?
-Валейкум ассалом, бормисиз?
-Борман кеча келдик.
-Қаерга кетган эдингиз?
-Навоийга акамни кўргани келинойим ва ўғилчаси билан кетгандик.
-Яхши бориб келдингизми, акангиз яхши юрибдимикан?
-Акамни кўролмадим.
-Қарасам Гулсаранинг икки кўзи ёшга тўлиб йиғлаяпти, нима бўлди тинчликми?
-Э сўраманг, борганимга пушоймон бўлдим кешка бормасам эди.
-Нима бўлди, очиқроқ айтинг!
-Навоийдаги қамоқхонадаги qamalgan йигитларning köpchiliki “қуртлаб” кетибди, шунга крантинga; олибди,ҳеч кимни киргизмайдиям, чиқармайyapgan экан.
-Ростдан айтаяпсизми “қуртлаган” деб?
-Рост сизга нимага ялғон гапирай.
-Додлаб юбормаслик учун ўзимни зўрға тутим.

19.02.2017 yil. Lausanne.