Имло хатосими, маъносизликми?

 

Имло хатосими, маъносизликми?

Амир Темур ёзилса тўғри, имло хатоси йўқдек кўринади.

Рус тилчилари тузган гараматикага кўра, тўғри ёзилган.

Темур = маъносиз сўзга айланди. Те-мур. Хеч қандай изохи бўлмаган бирикма сўзлик.

Асли эски ўзбекчада ва бугунги кўплаб туркий тилларда "-Амир Темир", деб тўғри ёзилмоқда.

Темир=қаттиқ, синмас, метин, букилмас маъноларини ўзига олаган. Чунки, темир туркий тилда қаттиқ металга берилган исм(ном)дир.

Амир Аллох пайғамбаринг кўмитони дегани ва бу кўмитон темирдай мустахкамдир. Бу Амир Темирдир!

Ўзбек тилда 9та унли товиш бор. Крил ёзувини бизга киритган хоинлар 6 та унли товушни ёзувдаги ифодасини олишган. Қолган учта унли товиш оғзаки талафузда мавжуд, аммо ёзувда ёза оладиган харф йўқ.

1940 йиллардан бери 3 та унли товуш ёзилмаслиги холати, ўзбек тилини бошқа туркий тиллардан узоқлаштирди.

Оханг, унлилар сингарманизми расмий ТВ, радиолардаги оғзаки ифодада ҳам четланмоқда.

Натижада менга ўхшаган барча туркий тилларда фикрини ифода қиладиган инсонлар ўзбек туркчасида хато талафуз қiлгандек, хато ёзгандек кўринмоқдамиз.

Ўзбекистонда шу даражада сиёосий, иқтисодий, ижтимоий муаммолар бор-ки, тилшунослик билан шуғуллананиш ахамияcиз ишдек туйилмоқда.

Ўзбекистоннинг танилган тилшунос олими Бахтиёр Исобековни бу борадаги чиқишларини ҳам, сиёсатчи сифатида кўришмоқда. У, тақиқланган олим сифатида қолмоқда.

Журналистлар, блогерлар у киши билан тилшунослик хақида видеодастурлар қилишга жасорат қила олишмайди.

Бизни имломизни, талафузимизни орқасидан қувлайдиганларга бахона қолмас эди.

 

Сафар Урганжи

09.02.2021